Lokale overheid kiest voor slanker en lichter
FiberCore zet nieuwe standaard met ingeklemde composiet brug
Gemeenten en provincies raken steeds meer vertrouwd met composiet bruggen als alternatief voor staal of beton. Overheidsbeleid staat in het teken van duurzaamheid, dus zijn milieuvriendelijke oplossingen in trek. Met composiet brugdekken die een lange levensduur en vrijwel geen onderhoud garanderen, heeft FiberCore Europe al veel beleidsmakers overtuigd van haar succesvolle infraproduct. Het innovatieteam van FiberCore in Rotterdam heeft nieuwe stappen gezet met de introductie van een zogenaamde ingeklemde brug. Dit zorgt voor een drastische vermindering van de bouwhoogte én een visueel aantrekkelijk ontwerp. Want, ontdekte FiberCore bij haar klanten, het oog wil ook wat.
In de nieuwe versie zijn de landhoofden ingeklemd. De eerste ervaringen werden opgedaan met de vervanging van een brug aan de Exercitiestraat in de Rotterdamse wijk Crooswijk. Dit project maakte deel uit van vervanging van veel oude houten bruggen voor fietsers en voetgangers in de stad. Een groot deel daarvan, ruim negentig, is vervolgens in composiet uitgevoerd. Een belangrijke wens van de gemeente voor de nieuwe overspanning in Crooswijk was een slanke romantische brug die minder materiaal vergt en lichter is. Met als voordeel dat zo’n brug eenvoudiger en sneller wordt geplaatst, beter aansluit op het straatbeeld en minder effect heeft op het milieu dan dikkere varianten.
FiberCore is daarop aan het rekenen geslagen en kwam in samenwerking met de gemeente tot een oplossing waarbij het brugdek wordt ingeklemd op de landhoofden en zelfdragend is. Het brugdek werd uitgevoerd met een dikte van slechts 25 cm, een lengte van 20 meter en een breedte van 1,5 meter. Het dek loopt over een betonnen landhoofd en heeft een overspanning van 17 meter. De eigenfrequentie van de brug is voldoende hoog gehouden, zodat er geen hinderlijke trilling kan optreden. De inklemming zorgt ervoor dat die eigenfrequentie kan worden verhoogd. Dat is mogelijk door het lage gewicht van het composiet in combinatie met de inklemming. Daardoor kon de brug zeer slank worden uitgevoerd. Het landhoofd bestaat uit een betonplaat die wordt ondersteund door twee paalrijen voor voldoende koppel om het steunpuntsmoment op te nemen.
Staalkokers
In het brugdek bevinden zich staalkokers met ankergaten. De kokers lopen door over de hele lengte van de betonplaat en een deel van het dek zelf. Ze zijn toegepast om met een beperkt aantal bevestigingspunten te kunnen volstaan en te voorkomen dat de brug op het landhoofd gaat opbollen, zodat er ruimte tussen het dek en de betonplaat ontstaat. Mochten de ankerverbindingen loslaten, dan is het brugdek in staat de volledige belasting, inclusief veiligheidsfactoren, te dragen. Dit is eigen aan de vezelverstekte kunststof (composiet) die FiberCore toepast op basis van haar wereldwijd gepatenteerde InfraCore® technologie. Staal leek het meest geschikte materiaal voor de leuning, maar projectpartner Jules Dock Composites slaagde erin ook de leuning in composiet uit te voeren, waarmee een flinke gewichtsbesparing werd gerealiseerd en de belofte van vrijwel geen onderhoud.
Ed Hoogstad, Director Operations van FiberCore Europe, vergelijkt het principe van de ingeklemde brug met het buigen van een hengel. “Lange rechte bruggen zijn dikker en liggen op tussensteunpunten. Een geringere bouwhoogte maakt het mogelijk het materiaal te buigen, waardoor het onder spanning komt te staan en een bepaalde stijfheid aanneemt. Wij zijn erin geslaagd om de bouwhoogte gemiddeld te halveren en het brugdek met de juiste spanning op de landhoofden in te klemmen. Let wel, met behoud van de vrije ruimte. In de regel neemt de lengte van een talud toe met de lengte van de brug. Bij een ingeklemde versie kunnen de landhoofden minder hoog worden, waardoor bijvoorbeeld maar een halve meter lang talud nodig is, terwijl dit anders wel uitkomt op vijf meter. Het resultaat is een slankere brug die er aantrekkelijk uitziet en niet eens duurder is.”
Eenvoudiger plaatsen
William Schutte, engineer bij de gemeente Rotterdam, was van meet af aan nauw betrokken bij de ontwikkeling van deze nieuwste innovatie van FiberCore. Composiet is inmiddels een graag gezien materiaal bij zijn werkgever. “Wij gebruiken composiet vanwege het onderhoudsarme karakter, de lange levensduur en het feit dat we vrijwel geen onderhoud behoeven uit te voeren. Het is ook licht in gewicht. In staal zou deze brug twee keer zwaarder zijn, in beton zelfs vier keer. Door het geringe gewicht was de brug ook veel eenvoudiger te plaatsen dan een conventionele brug van hout of staal, alleen al omdat de fundering veel minder zwaar is. En dat bespaarde de buurtbewoners veel hinder.”
Voor fiets- en voetgangersbruggen kan FiberCore een maximaal 40 meter vrije overspanning produceren, met behoud van de eigenfrequentie conform Eurocode (ontwerpregelgeving). In de afgelopen maanden heeft FiberCore drie ingeklemde composiet bruggen opgeleverd in Woerden, Gemert en Hattem.
Woerden
Naast spoortunnel ‘t Vinkje in Woerden is vrijdagavond 13 oktober met een grote kraan de nieuwe fietsbrug over de Wulverhorstbaan geplaatst. De 35 meter lange brug werd in één deel buiten de spits met speciaal transport aangevoerd en vanaf de vrachtwagen met een grote kraan ingehesen. De brug zorgt voor een veilige en comfortabele ongelijkvloerse verbinding voor het fietsverkeer van en naar Woerden en omgeving. De fietsbrug is onderdeel van het project Zuidelijke Randweg dat aannemersbedrijf Wallaard Noordeloos in opdracht van de provincie Utrecht uitvoert. Het is één van de aannemersbedrijven waar FiberCore regelmatig mee samenwerkt, onder meer ook bij het grootschalige vervangingsproject van de gemeente Rotterdam.
Werken met composiet in de infrasector ervaart Wallaard Noordeloos als bijzonder plezierig en efficiënt. “Het materiaal is zoveel malen lichter dan beton, zodat we het heel comfortabel kunnen vervoeren en plaatsen”, zegt adjunct-directeur Michael van de Berkt. “Ook de inklemming bij deze speciale variant leverde geen problemen op. Binnen zes uur lag de fietsbrug op zijn plaats. De periode van engineering, inclusief productie, totaan installatie vergde slechts vier maanden en dat is echt kort voor dit soort projecten.” Iets verderop in Woerden, over de Kromwijker Wetering, wordt dit jaar nog een andere composiet fietsbrug van FiberCore geplaatst. Deze zal een lengte van tien meter hebben.
Gemert
In opdracht van de provincie Noord-Brabant heeft FiberCore een fietsbrug gebouwd die onderdeel uitmaakt van het project Gemert Noord-Om dat door BAM Infra wordt uitgevoerd. De Noord-Om vormt vanaf eind 2017 de schakel tussen de N605 en de N272 die ten zuidoosten van Gemert loopt. Duurzaamheid en innovatie gaan hier hand in hand. Naast een bijzondere 3D geprinte fietsbrug en een ingeschoven rotonde bevindt zich over de nieuwe randweg de tot nu toe langste ingeklemde composiet brug onder de naam Lieve Vrouwesteeg: 37 meter vrije overspanning uit één stuk en een minimale bouwhoogte. De brug werd inclusief leuningen en slijtlaag ‘prefab’ bij FiberCore geproduceerd.
“Het installeren verliep buitengewoon vlot”, zegt Rob Leenders, projectmanager van BAM Infra. “Omdat de brug maar 26 ton weegt, konden we deze razendsnel, in een halve dag, plaatsen zonder overlast voor omwonenden.” BAM Infra merkt dat provincies steeds vaker vragen om zowel innovatieve als duurzame oplossingen bij de aanleg van nieuwe infrastructuur. “De toepassing van nieuwe materialen of nieuwe technieken wordt op prijs gesteld en daar spelen wij graag een rol in”, zegt Leenders.
Hattem
In de wijk Assenrade in Hattem is in juli een nieuwe voetgangers- en fietsbrug van FiberCore geplaatst op basis van een ingeklemde constructie. Ook hier gaat het om een lichte, slanke brug van 21 meter vrije overspanning en een bouwhoogte van maar 29 cm. De gemeente voert een actief duurzaamheidsbeleid. Assenrade is de laatste uitbreidingswijk van Hattem met een hoge kwaliteit en veel duurzame toepassingen, onder meer bij de bestrating en verlichting (LED). Het is de eerste keer dat de gemeente voor composiet heeft gekozen. “Wij hadden daar nog geen ervaring mee”, zegt Martin Bakker, civiel-technisch medewerker van de gemeente Hattem. “Omdat we interesse hadden in een slank ontwerp met veel vormvrijheid hebben we het project van FiberCore in Rotterdam goed bestudeerd, voordat we de keuze maakten voor de ingeklemde variant. De gemeente Rotterdam was in de ontwerpfase als adviseur betrokken, zodat we hun ervaringen optimaal konden benutten.”
Bakker is zeer tevreden. “Het resultaat mag er zijn. De brug past uitstekend bij de sfeer van de wijk met veel groen en water en verwijzingen naar het historische karakter van de stad. Omdat de brug licht is, kon de fundering beperkt van omvang blijven, waardoor we niet niet alleen op totale levensduurkosten besparen, maar ook op de initiële investeringen. En mocht de stedelijke ontwikkeling daar aanleiding toe geven, dan kunnen we deze brug ook eenvoudig verplaatsen.”
Buitenland
FiberCore merkt dat ook buitenlandse overheden met belangstelling de nieuwste innovatie van het Rotterdamse bedrijf volgen. In Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk worden binnenkort ook ingeklemde composiet bruggen geplaatst. De Noren kunnen zelfs een versie van maar liefst 40 meter lengte tegemoet zien.